Szkody od czynników abiotycznych

Do najistotniejszych czynników abiotycznych na terenie Nadleśnictwa Lubaczów należą huraganowe wiatry, obfite opady mokrego śniegu lub oblodzenie tworzące okiść, a także późne przymrozki. Czynniki te powodują szkody w drzewostanach poprzez wywracanie i łamanie drzew oraz obłamywanie konarów, a w przypadku późnych przymrozków zmrożenie pędów. Uszkodzenia drzewostanów o charakterze klęskowym, związane z huraganowymi wiatrami i okiścią, wystąpiły na terenie Nadleśnictwa między innymi w latach 1980, 1999 oraz 2013. W roku 2013 okiść miała charakter oblodzenia, które wystąpiło po opadach marznącego deszczu. Oblodzenie spowodowało duże szkody w drzewostanach, w ramach porządkowania uszkodzonych powierzchni (10 tys. ha) pozyskano 142 tys. m3 drewna. 

Szkody od czynników biotycznych

Do najważniejszych czynników biotycznych powodujących szkody w drzewostanach nadleśnictwa zalicza się choroby grzybowe, szkodniki owadzie oraz szkody powodowane przez zwierzynę.

Choroby grzybowe

Pasożytnicza zgorzel siewek – wyróżnia się dwa rodzaje: zgorzel przedwschodowa, gdy grzyb poraża kiełki, wówczas siewki nie ukazują się na powierzchni gleby tylko ulegają zgniliźnie oraz zgorzel powschodowa, gdy grzyb poraża siewki, które ukazują się na powierzchni gleby. Objawy zgorzeli powschodowej są bardzo charakterystyczne, gdyż na łodyżkach siewek, u ich nasady można zauważyć przewężenie, które powoduje przewracanie się siewek i ich zamieranie.

Mączniak prawdziwy dębu – objawy choroby uwidaczniają się już wiosną na świeżo rozwiniętych pędach i liściach, na powierzchni których pojawia się biały mączysty nalot. Liście tak zainfekowane marszczą się, ciemnieją i w efekcie końcowym zamierają. Biały nalot grzybni można obserwować już przez cały sezon. Silnie porażone liście i pędy brunatnieją, potem czarnieją i obumierają, co prowadzi do przedwczesnego opadania. Choroba powoduje zmniejszenie przyrostu młodych dębów, a przy corocznym występowaniu nawet ich zamieranie. Często pędy porażone przez mączniaka nie osiągają na czas tzw. dojrzałości zimowej i przez to ulegają przymrozkom wczesnym.

Szkodniki owadzie

Chrabąszcze: majowy i kasztanowiec – chrząszcze chrabąszczy po wyjściu z gleby prowadzą żer na liściach różnych gatunków drzew i krzewów w lasach, sadach i zadrzewieniach. Samice chrząszczy po kopulacji oraz zakończeniu żerowania, które trwa ok. 2 tygodni, przystępują do składania jaj w glebie. Samice po złożeniu pierwszej partii jaj udają się w korony drzew by kontynuować żer, a następnie po raz kolejny schodzą do gleby by złożyć kolejną partie jaj. Większość samic składa jaja 2 lub 3 krotnie po 10 do 30 szt. co oznacza, że jedna samica składa do 60 (80) szt. jaj. Po ok. 6 tygodniach z jaj wylęgają się młode pędraki, które w pierwszym roku występują grupowo w pobliżu miejsc wylęgu, żywiąc się drobnymi korzonkami traw i innych roślin zielnych. Jesienią schodzą w głębsze warstwy gleby w celu zimowania. W następnym roku pędraki rozpraszają się w glebie i rozpoczynają żer na korzonkach różnych gatunków roślin, w tym drzew i krzewów. W czerwcu i lipcu przechodzą linienie i jako larwy drugiego stadium żerują intensywnie przez ok 6 tygodni, po czym znowu schodzą głębiej do gleby na zimowanie. W połowie kwietnia następnego roku pędraki znowu zaczynają żerowanie, jednak w miarę wzrostu pędraków zwiększa się również ich żarłoczność i tym samym powodują większe szkody ogryzając płatami korę z korzeni drzew i krzewów, co bardzo często prowadzi do zamierania uszkodzonych drzewek. Pod koniec czerwca i w lipcu następuje drugie linienie pędraków, które prowadzi do ich trzeciego stadium. Wówczas wzmaga się ich intensywność żerowania. Uszkadzają wtedy wszystkie napotkane po drodze korzenie roślin ogryzając je lub przegryzając, co przy małych drzewkach prowadzi do ich zamierania, a większe drzewa ulegają silnemu osłabieniu. Po kolejnym przezimowaniu z nastaniem wiosny po trzecim zimowaniu pędraki dalej kontynuują żer do lipca, by później zejść głębiej do gleby i się przepoczwarczyć. Poczwarki po 4-6 tygodniach przeobrażają się w chrząszcze, które wiosną następnego roku od nowa zaczynają cały cykl. 

Szkody powodowane przez pędraki są bardzo dotkliwe w leśnictwie, rolnictwie oraz sadownictwie. Jako owady doskonałe prowadząc żer na liściach i kwiatach powodując osłabienie roślin, obniżenie przyrostu oraz zmniejszenie owocowania. Co za tym idzie, osłabione drzewa stają się bardziej podatne na różne choroby oraz na atak innych szkodników owadzich. Jednak najbardziej groźne są w stadium pędraka, gdy zjadając całe korzenie lub ogryzając na nich korę, doprowadzają do zamarcia siewek, sadzonek drzew i krzewów leśnych, owocowych i ozdobnych. Im mniejsze drzewka, tym szkody są dotkliwsze.

Kornik ostrozębny – malutki chrząszcz (ok. 3,5mm) żeruje pod korą sosen w górnej części strzały w obrębie korony drzewa i cienkiej kory na pniach. Chrząszcze na przełomie kwietnia i maja wgryzają się pod korę żywych sosen. Drążą tam komorę godową i biegnące od niej chodniki macierzyste, w których składają jaja. Z jaj wylęgają się larwy, które żerują pod korą drążąc dalsze chodniki. W sierpniu wylęgłe chrząszcze atakują następne drzewa. Samice, które złożyły jaja wiosną przelatują na kolejne drzewa by złożyć jaja po raz drugi. Zamieranie zasiedlonego drzewa postępuje bardzo szybko w ciągu 3-4 miesięcy.

Pierwszym objawem zaatakowania drzewa przez kornika ostrozębnego jest niewielka zmiana koloru igliwia, które stopniowo blednie i szarzeje. W dalszej fazie pojawiają się pojedyncze gałęzie z rudym igliwiem, a następnie rudzieje cała korona od części wierzchołkowej. Drzewa zasiedlone przez kornika zamierają najczęściej w mniejszych bądź większych skupiskach od kilku do kilkunastu drzew.